De pil – werking, bijwerkingen en risico’s door arts verteld

Er zijn twee hoofdvarianten van de pil. Namelijk de combinatiepil, die bevat twee hormonen — oestrogeen en progestageen. En de minipil, die bevat alleen progestageen. Beide varianten beschermen tegen zwangerschap, maar doen dat op iets verschillende manieren.

Hoe werkt de pil?

De combinatiepil

Deze pil voorkomt een eisprong (ovulatie). Daarnaast maakt het hormoon progestageen het slijm in de baarmoederhals taaier, waardoor zaadcellen moeilijker kunnen passeren. Ook blijft het baarmoederslijmvlies dun, zodat een eventueel bevruchte eicel zich niet kan innestelen. Je neemt de pil elke dag op een vast tijdstip. Dat mag zelfgekozen zijn — bijvoorbeeld ’s ochtends bij het ontbijt of ’s avonds voor het slapen — zolang je maar consequent bent. Ben je meer dan 12 uur te laat met het innemen? Dan is de betrouwbaarheid verminderd.

De minipil

Deze pil werkt vooral door het slijm in de baarmoederhals taaier te maken en het baarmoederslijmvlies dun te houden. Sommige minipillen onderdrukken ook de eisprong. De minipil moet strikter op hetzelfde tijdstip worden ingenomen, wat wat meer discipline vraagt.

De bloeding in de stopweek: geen ‘echte’ menstruatie

Als je de combinatiepil gebruikt, neem je meestal drie weken lang dagelijks een pil en houd je daarna een stopweek. In die week ontstaat een bloeding, maar dit is geen natuurlijke menstruatie. We noemen het een onttrekkingsbloeding: je stopt tijdelijk met het innemen van hormonen, en het slijmvlies wordt door de onderbreking van progesteron afgestoten.

Je kunt de pil ook doorslikken, dus zonder stopweek. Dat is niet schadelijk. Omdat de pil het slijmvlies al dun houdt, is een maandelijkse bloeding niet nodig. Doorslikken van de pil kan pijnlijke en hevige bloedingen verminderen. We weten niet wat de effecten zijn van langer dan één jaar continu de pil doorslikken, daarom wordt soms aangeraden om na een aantal strips doorslikken een stopweek te houden.

Bijwerkingen: wat kun je verwachten?

Veel vrouwen ervaren in de eerste maanden na de start van de pil wat bijwerkingen. Deze verschillen sterk per persoon en zijn vooraf niet goed te voorspellen. Mogelijke klachten zijn:

Hoofdpijn
Misselijkheid
Onregelmatig bloedverlies
Gevoelige borsten
Gewichtstoename
Stemmingswisselingen
Minder zin in seks

Vaak verdwijnen deze bijwerkingen na drie maanden vanzelf. Als klachten aanhouden of je dagelijkse leven beïnvloeden, is het goed om dit te bespreken met je arts.

Er wordt ook wel eens gesproken over een link tussen de pil en depressieve klachten of libidoverlies. Hoewel deze klachten kunnen voorkomen, is er geen hard wetenschappelijk bewijs dat dit alleen aan de pil ligt — ook andere factoren spelen mogelijk een rol.

Wat is waar over trombose, hart- en vaatzieken en kanker?

De combinatiepil geeft een klein verhoogd risico op trombose, namelijk van 3 (zonder pilgebruik) naar 7 op de 10.000 per jaar. De pil wordt afgeraden bij vrouwen die roken én ouder zijn dan 35 jaar, omdat deze factoren het risico op trombose ook verhogen.

Daarnaast is er een lichte toename in het risico op bepaalde hart- en vaatziekten. Bij gezonde vrouwen is dit risico heel klein: van de 2000 vrouwen die de pil gebruiken, krijgt er minder dan één per jaar een hart- of vaatziekte die hierdoor veroorzaakt wordt.

Ook het risico op borstkanker stijgt een beetje. Bij vrouwen die de pil gebruiken, stijgt het geschatte risico van ongeveer 6 naar 7 gevallen per 10.000 vrouwen per jaar. Dat klinkt misschien zorgelijk, maar in absolute aantallen blijft het risico klein.

Het is belangrijk dat je deze risico’s kent, maar óók dat je ze in perspectief kunt plaatsen. Samen met je arts kun je kijken of de pil in jouw situatie een veilige keuze is.

Tot slot

De pil is een betrouwbare van anticonceptie, maar zoals met alles in de geneeskunde: het draait om wat bij jóu past. Wat voor de een werkt, is voor een ander misschien niet prettig. Heb je mijn blogs over andere vormen van anticonceptie al gelezen?