Bacteriële vaginose: wat helpt bij terugkerende klachten?

Bacteriële vaginose is een verstoring van het natuurlijke evenwicht van bacteriën in de vagina. Normaal gesproken domineren lactobacillen — ‘goede’ bacteriën die zorgen voor een zuur milieu. Bij bacteriële vaginose raken deze uit balans, en krijgen andere bacteriën de overhand. Het gevolg: vaak een dunne, grijs-witte afscheiding met een typische (visachtige) geur, vooral na seks of tijdens de menstruatie. Jeuk of irritatie komen soms voor, maar zijn geen hoofdklacht. Bacteriële vaginose is overigens géén soa. Het wordt ook niet standaard gezien als seksueel overdraagbaar, maar seksuele activiteit speelt wel een rol in het ontstaan en terugkeren van klachten - hoe dat zit, lees je verderop. 

Hoe vaak komt het voor?

Bacteriële vaginose komt véél voor! Tot 30% van de vrouwen heeft hier last van, dat is dus bijna één op de drie vrouwen die hier ooit mee te maken krijgen. 1 Is het dan altijd ernstig? Nee, maar het kan wel vervelend zijn. Bacteriële vaginose kan behandeld worden met een enkele dosis of een kuur antibiotica. Het probleem zit ‘m vooral in het terugkomen: binnen drie maanden keert de klacht terug bij meer dan 50% van de vrouwen. 2 Dat maakt het frustrerend: veel vrouwen gebruiken steeds opnieuw antibiotica, zonder blijvend resultaat.

Waarom komt bacteriële vaginose zo vaak terug?

Een van de verklaringen ligt in seksueel contact. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die altijd seks hebben met dezelfde partner, tot twee keer zo vaak opnieuw bacteriële vaginose krijgen. 3 Hoe dat komt? Bepaalde bacteriën die geassocieerd zijn met bacteriële vaginose kunnen worden overgedragen via seksueel contact. Ze kunnen bij mannen tijdelijk aanwezig zijn in de plasbuis of onder de voorhuid — zonder dat zij zelf klachten hebben. Zo kan de vaginale flora opnieuw verstoord raken, zelfs na een succesvolle behandeling.

Nieuw onderzoek: helpt het om de partner mee te behandelen?

Die kennis roept natuurlijk een belangrijke vraag op: zou het dan helpen om de partner óók te behandelen? Lange tijd was daar geen duidelijk antwoord op. Maar recent - in maart 2025 - verscheen er veelbelovend nieuw onderzoek in The New England Journal of Medicine dat deze vraag onderzocht.
Wat bleek? Het meebehandelen van de partner lijkt een effectieve stap in het behandelen van terugkerende bacteriële vaginose.

Laten we eens kijken wat deze studie 4 precies onderzocht — en wat je eraan kunt hebben.

De opzet van het onderzoek

De Australische onderzoekers wilden weten of het behandelen van de seksuele partner kan helpen om terugkerende bacteriële vaginose bij vrouwen te voorkomen. En daarvoor zetten ze een grondig onderzoek neer. De studie was:

Gerandomiseerd – dat betekent dat deelnemers willekeurig in groepen werden verdeeld. Zo weet je zeker dat verschillen in uitkomst niet komen doordat één groep bijvoorbeeld gemiddeld ouder is dan de ander. Er werd gecorrigeerd voor bepaalde factoren, namelijk een spiraal bij vrouwen en besnijding bij mannen - omdat deze factoren geassocieerd zijn met meer kans op bacteriële vaginose.
Dubbelblind – niemand wist wie de echte behandeling kreeg en wie een nepbehandeling (placebo). Niet de deelnemers, maar ook de onderzoekers niet. Dit voorkomt dat verwachtingen (bewust of onbewust) de resultaten beïnvloeden.
Placebo-gecontroleerd – een deel van de partners kreeg géén werkend medicijn, maar een placebo. Zo kun je eerlijk vergelijken of de partnerbehandeling beter werkt dan alleen de vrouw behandelen, wat tot op heden de standaardbehandeling is.

Kortom: een stevige onderzoeksopzet die wordt gezien als de gouden standaard in medisch onderzoek.

Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?

Als eerste werden alle vrouwen met bacteriële vaginose gescreend. De vrouwen die geschikt waren voor het onderzoek én een mannelijke partner hadden, konden meedoen. De koppels werden verdeeld in twee groepen.

1. De interventiegroep, waarin de vrouw een standaardbehandeling kreeg (metronidazol) én de man ook antibiotica kreeg (metronidazol tabletten en clindamycine zalf).
2. De controlegroep, waarin de vrouw wel werd behandeld, maar de man een placebo kreeg.

De onderzoekers volgden de deelnemers drie maanden lang. Ze keken of de vrouwen in die tijd opnieuw een bacteriële vaginose ontwikkelden.

Wat waren de resultaten?

In het onderzoek werden in totaal 164 koppels verdeeld over twee groepen: 81 koppels in de groep waarbij ook de partner werd behandeld en 83 in de controlegroep (waarbij alleen de vrouw werd behandeld). Het bijzondere aan deze studie is dat het onderzoek al werd gestopt nadat de eerste 150 koppels waren geanalyseerd. Waarom? Omdat het verschil tussen de groepen zó duidelijk was, dat het niet ethisch verantwoord werd geacht om door te gaan met de standaardzorg, dus alleen de vrouw behandelen.

Omdat er best wat koppels uitvielen voor de eerste analyse, werden uiteindelijk 69 koppels in de partnerbehandeling en 68 controle koppels geanalyseerd. En in die 69 koppels waarvan de partner werd meebehandeld, werd iets opvallend gezien.

Namelijk dit resultaat: in de groep waarbij ook de partner werd behandeld, kreeg 35% van de vrouwen opnieuw bacteriële vaginose binnen 12 weken. In de groep waarbij alleen de vrouw behandeld werd, was dat 63%. Een aanzienlijk verschil dus. De onderzoekers rekenden dit ook door naar het aantal terugkerende infecties per persoon per jaar: vrouwen van wie de partner meebehandeld werd, hadden gemiddeld 2,6 keer minder recidieven. Kort gezegd: als ook de partner behandeld wordt, komen klachten aanzienlijk minder vaak terug.

De conclusie van de onderzoekers was dan ook helder: partnerbehandeling is effectiever dan de huidige standaard, waarbij alleen de vrouw wordt behandeld met antibiotica.

Bijwerkingen waren mild en gingen vanzelf over.

Therapietrouw

Een belangrijke kanttekening bij dit onderzoek is de therapietrouw van de mannelijke partners. Niet alle mannen namen hun medicatie zoals voorgeschreven, wat van invloed kan zijn geweest op de uitkomst van het onderzoek. In deze studie bleek dat 14% van de mannen niet volledig therapietrouw was.

Dat is relevant, want als de partner zijn behandeling niet goed uitvoert, is de kans groter dat bacteriën blijven bestaan en opnieuw worden overgedragen. In de praktijk betekent dit dat het succes van partnerbehandeling valt of staat met duidelijke uitleg én motivatie om mee te doen.

Wat betekent dit voor vrouwen met terugkerende bacteriële vaginose?

Deze studie geeft een belangrijke boodschap: bij vrouwen die steeds opnieuw te maken krijgen met bacteriële vaginose, kan het zinnig zijn om óók de partner te behandelen. Zeker als andere behandelingen weinig effect hebben gehad. Het is dan wel belangrijk dat je mannelijke partner zich houdt aan de voorgeschreven behandeling en gemotiveerd is om antibiotica te nemen voor jou!

Betekent dit dat voortaan altijd de partner mee moet doen aan de kuur? Nee, nog niet standaard. Maar het is wél een overweging die je samen met je arts kunt bespreken, zeker bij herhaalde klachten. De richtlijnen zijn nog niet aangepast, maar deze studie is belangrijk bewijs.

Tot slot
Afscheiding is niet altijd bacteriële vaginose. Afscheiding hoort erbij. Het verandert met je cyclus, je hormonen, je anticonceptie. En het is goed om te weten: afwijkende afscheiding betekent niet automatisch dat je bacteriële vaginose hebt. Er zijn ook andere oorzaken — zoals een schimmelinfectie, soa of gewoon normale variatie. Maar heb je last van steeds terugkerende klachten van bacteriële vaginose, waarbij eerdere behandelingen niet voldoende helpen? Dan zou het meebehandelen van je partner zomaar een verschil kunnen maken.