Behandelopties en wat je zélf kan doen bij een verzakking.

Bij een verzakking — in medische termen een prolaps — zakken de organen in je bekken, door de vaginawand, naar buiten toe. Een verzakking kan optreden van de blaas, de baarmoeder of de endeldarm. Dit gebeurt wanneer de bekkenbodemspieren en ondersteunende weefsels verzwakken. Vaak is dat het gevolg van een zwangerschap of bevalling, maar ook veroudering, veel tillen, chronisch hoesten of langdurige obstipatie kunnen meespelen.

Een verzakking is niet gevaarlijk, maar kan wel vervelend zijn — en zonder behandeling kan het na verloop van tijd verergeren.

Hoe herken je het?

Niet iedereen met een verzakking heeft klachten. Soms wordt het bij toeval ontdekt tijdens een onderzoek, of merk je zelf dat er iets veranderd is. Als je klachten hebt, kun je dat merken aan:

• Een zwaar of drukkend gevoel in de vagina

• Het gevoel alsof er iets naar buiten komt ('een bal')

• Zeurende pijn in de onderbuik, liezen, rug of benen

• Urineverlies of moeite met plassen

• Ongemak bij vrijen, fietsen of wandelen

Heb je géén klachten? Dan hoef je er meestal ook niets aan te doen.

Welke soorten verzakkingen zijn er?

Afhankelijk van welk orgaan verzakt, onderscheiden we verschillende soorten verzakkingen. Zo kun je een voorwandverzakking hebben (dan zakt de blaas naar beneden), een baarmoederverzakking (de baarmoeder verzakt in de vagina), een vaginatopverzakking (na een eerdere baarmoederverwijdering), of een achterwandverzakking (de endeldarm verzakt richting de vagina). Het komt regelmatig voor dat meerdere organen tegelijk verzakken, bijvoorbeeld de blaas én de baarmoeder. Tijdens een inwendig onderzoek beoordeelt de arts of gynaecoloog welke organen betrokken zijn en in welke graad de organen verzakt zijn. Verzakkingen worden ingedeeld in vier graden, waarbij graad 1 een lichte verzakking is en graad 4 betekent dat het orgaan volledig naar buiten puilt.

Wat kun je zelf doen?

Je leefstijl speelt een grote rol in het ontstaan en verergeren van een verzakking — en gelukkig kun je daarin ook zelf veel betekenen. Denk aan:

• Afvallen bij overgewicht

• Voldoende drinken en vezels eten om obstipatie te voorkomen

• Zwaar tillen vermijden (bijvoorbeeld boodschappen in twee keer dragen)

• Stoppen met roken, om hoesten te verminderen en de druk op de bekkenbodem te verlagen

En misschien wel het belangrijkste: train je bekkenbodemspieren. Dat kan zelfstandig, maar veel vrouwen hebben baat bij begeleiding van een bekkenfysiotherapeut. Die leert je om de juiste spieren op de juiste manier aan te spannen en sterker te maken. Zeker als je klachten hebt na een zwangerschap of bevalling, is bekkenbodemfysiotherapie vaak een waardevolle stap.

En als dat niet genoeg is?

Als de klachten veel invloed hebben op je dagelijks leven, of de verzakking ernstig is, zijn er medische behandelingen mogelijk. Een pessarium is een ring of kubus die in de vagina geplaatst wordt om de organen te ondersteunen. Dit is vaak een laagdrempelige manier en kan klachten goed verlichten. De meeste vrouwen kunnen de ring zelf uit de vagina halen, schoonmaken en terugplaatsen. Een andere optie is een operatie waarbij de verzakte organen weer op hun plaats worden gebracht en de vaginawand verstevigd wordt. Een gynaecoloog maakt met jou een individueel plan en voert de operatie uit.

Belangrijk om te weten: ook een operatie is niet altijd een blijvende oplossing. Ongeveer één op de drie verzakkingsoperaties wordt gedaan vanwege een recidief (teruggekeerde) verzakking. Juist daarom blijft aandacht voor je bekkenbodem en leefstijl essentieel, óók na een behandeling.

Tot slot
Een verzakking is geen zeldzaamheid — het komt vaker voor dan je denkt, ook bij jonge vrouwen. Schaamte is niet nodig. Hoe eerder je je klachten bespreekt, hoe beter we samen kunnen kijken wat er mogelijk is. Soms is dat een operatie, maar vaak begint het met bewustzijn: over je lichaam, je leefstijl en je bekkenbodem.